Verdieping Wet zorg en dwang
Sinds 2020 is er de Wet zorg en dwang (Wzd). Via deze wet zijn de rechten van cliënten en patiënten geborgd. De wet heeft een eigen regeling voor het afhandelen van klachten en bezwaren. Daar is de klachtenfunctionaris niet bij betrokken. Toch is het verstandig dat een klachtenfunctionaris weet voor welke personen de Wzd belangrijk is, hoe het werkt en waar je misschien wel een bijdrage kunt of moet leveren.
Op 11 oktober 2024 organiseerde de VKiG haar tweede, verdiepende, symposium voor de VVT/GHZ sectoren. Brenda Frederiks, docent Gezondheidsrecht, en een forum van deskundigen op het terrein van de Wzd gingen in gesprek met de ruim 50 aanwezige klachtenfunctionarissen over diverse aspecten van de Wzd. De middag was zeer zinvol, omdat we een goed overzicht kregen van alle ins en outs van de wet. Er ontstond daarna een levendige discussie met het forum. Het was een mooi initiatief van de VKiG.
De belangrijkste boodschappen van de middag
1. In de Wzd speelt de cliëntvertrouwenspersoon (CVP) een grote rol. De onafhankelijke CVP ondersteunt de cliënt, staat aan haar/zijn kant, voert op verzoek van de cliënt en/of met de cliënt overleggen en kan uiteindelijk namens de cliënt een klacht over de uitvoering van de Wzd indienen bij de klachtencommissie.
2. Of de wet van toepassing is, is onafhankelijk van het feit of een cliënt ter zake wilsbekwaam is of niet. Het doel is om de bedoeling van de cliënt te volgen en zoveel en zolang mogelijk de cliënt bij de zorg en beslissingen te betrekken.
3. Wzd heeft eigen route voor klachten en een eigen klachtencommissie. Er is de mogelijkheid om op te schalen naar de rechter, waarbij ook financiële compensatie mogelijk is.
4. Veel medewerkers en ook veel cliënten of hun vertegenwoordigers zijn zich niet bewust van de reikwijdte van de Wzd. Hen informeren is belangrijk.
5. De klachtenfunctionaris heeft een belangrijke rol in het informeren over en verwijzen naar regelingen die volgen uit de Wzd.
De Wzd geldt voor situaties waarin een individuele cliënt in zijn of haar vrijheid beperkt wordt. Als onvrijwillige zorg nodig blijkt, is er de verplichting om een stappenplan op te stellen in overleg met de cliënt en/of diens vertegenwoordiger. De cliënt mag later terugkomen op de gemaakte afspraken en een andere mening hebben. Het stappenplan moet dan herzien worden.
Er werd benadrukt dat er een onafhankelijke klachtencommissie is voor de Wzd.
De CVP (cliëntvertrouwenspersoon) ondersteunt de cliënt of diens vertegenwoordiger bij het formuleren van de klacht en het indienen van de klacht. Dat hoeft de klachtenfunctionaris dus niet te doen. Toch zijn er situaties waar de klachtenfunctionaris moet inspringen. Bij klachten over huisregels bijvoorbeeld. Huisregels zoals niet roken in de woonkamer, moeten langs de cliëntenraad en langs de bewoners. Klachten gaan dan via de Wkkgz.
Goed op de hoogte zijn
Als klachtenfunctionaris moet je goed op de hoogte zijn van de reikwijdte van de Wzd. Je moet kunnen beoordelen of een klacht op grond is van de Wkkgz, de Wzd of de Wvggz. Op het moment dat de Wzd geldt moet de klachtenfunctionaris de cliënt of diens vertegenwoordiger verwijzen naar de cliëntvertrouwenspersoon (CVP). Zo ook moet de klachtenfunctionaris naar de patiëntvertrouwenspersoon (PVP) verwijzen in de verplichte GGZ.
Sommige klachten zijn grotendeels Wzd en voor een klein deel een ander probleem. Bij andere klachten speelt de Wzd juist een kleine rol. De klachtenfunctionaris kan hierbij voor de zorgverlener en de cliënt helder maken hoe ieder onderdeel van de klacht behandeld gaat worden.
Tot slot kan de klachtenfunctionaris bemiddelen tussen zorgverlener en cliënt/CVP als het gesprek over de onvrijwillige zorg niet goed verloopt en daarmee voorkomen dat de cliënt of de zorgverlener in een langdurig traject terecht komt.
Wil je meer informatie over deze middag?
Klik hier voor de presentatie en de reader van dit symposium.
Marjan Bruins
Lid PR-commissie VKiG